काठमाडौंको मुटुमा भएको भर्खरैको घटनामा, एक अफलाइन राइडरले स्कुटर सवार महिलासँग झगडा गरे, जसमा कथित अपराधी एक्कासी भागेको थियो। प्रहरीका अनुसार चोर ‘अफलाइन राइडर’ भनेर चिनिने र अनलाईन रेकर्ड नहुँदा उसको पहिचान पत्ता लगाउन समय लाग्ने चुनौती बनेको छ ।
यो घटना माछापोखरीमा अघिल्लो घटना पछिको हो, जहाँ एक महिलाले अफलाइन सवारी सेवामा संलग्न अर्की महिला विरुद्ध हतियार प्रयोग गरे। यी दुई प्रतिनिधि घटनाहरूले काठमाडौंमा राइड सेयरिङको अनियमित संसारमाथि प्रश्न उठाएका छन्।
नेपालमा सवारी साझेदारी नियमहरू: अत्यावश्यकताको विषय
नेपालमा सवारी-साझेदारी सेवाहरूको बारेमा चिन्ता बढेको छ, जसले कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरूद्वारा जाँच बढाएको छ। उल्लेखनीय रूपमा, अनलाइन राइड-सेयरिङ प्लेटफर्महरूको विस्तारले यात्रुहरूका लागि सुविधा प्रदान गरेको छ, तर यसले समस्याहरूको अंश पनि ल्याएको छ।
धेरैका लागि, अनलाइन राइड-साझेदारीले दैनिक कम्युटहरू थप पहुँचयोग्य बनाएको छ, तर यसले अधिकारीहरूले सामना गर्ने चुनौतीहरू पनि बढाएको छ। अफलाइन सवारहरूको वृद्धि, जसले नियमहरूको दायरा बाहिर काम गर्दछ, बलियो कानूनको आवश्यकतालाई इन्धन गरेको छ।
सरकारी हस्तक्षेप र कार्यान्वयन
नेपालमा हाल राइड सेयरिङ सेवाहरू सञ्चालन गर्ने व्यापक नियमहरूको अभाव छ। तर, बढ्दो चिन्ताको जवाफमा, सर्वोच्च अदालतले यस क्षेत्रलाई सञ्चालन गर्न आवश्यक कानून र नियमहरू स्थापना गर्न आदेश दिएको छ। कानुनी निगरानीको अभावले अफलाइन राइडरहरूलाई नियन्त्रण गर्न अधिकारीहरूलाई गाह्रो भएको छ।
राइड-सेयरिङ कम्पनीहरूले यी केही समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्ने प्रयास गरेका छन्। उनीहरूले सवारहरूको गतिविधिको अनुगमन गर्न र यात्रुहरूको लागि सुरक्षा मापदण्डहरू कायम गर्न कडा चेक र ब्यालेन्स स्थापना गर्न खोजेका छन्। तर, कानुनको अभावले उनीहरूका लागि ठूलो चुनौती खडा गरेको छ ।
सुरक्षा सरोकार र मूल्य निर्धारण विवादहरू
अफलाइन राइडरहरू बाहेक, त्यहाँ सुरक्षा चिन्ताहरू छन् जुन राइड-साझेदारी सेवाहरू प्रयोग गर्दा उत्पन्न हुन्छ। केही यात्रुहरूले असुरक्षित महसुस गरेको वा चालकहरूसँग विवादको सामना गरेको रिपोर्ट गरेका छन्। यसमा भाडा विवाद र, केही अवस्थामा, शारीरिक झगडा समावेश छ। यी समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न उपयुक्त च्यानलहरूको अभाव एक महत्वपूर्ण चिन्ताको विषय बनेको छ।
साथै, राइड सेयरिङ उद्योगमा मूल्य निर्धारण संरचना पनि आलोचनाको सामना गर्नु परेको छ। केही सवारहरूले वैकल्पिक यातायात विकल्पहरू नहुन सक्ने यात्रुहरूको फाइदा उठाउँदै अत्यधिक भाडा लिन्छन्। अर्कोतर्फ, राइड-सेयरिङ कम्पनीहरूले पनि चालकहरूलाई महत्त्वपूर्ण कमिशनहरू थोपर्छन्, जसले तिनीहरूको असन्तुष्टि निम्त्याउँछ।
अगाडिको बाटो: सन्तुलन सुविधा र नियमन
अफलाइन राइडरहरू समावेश गरिएका हालैका घटनाहरूले नेपालको राइड-सेयरिङ क्षेत्रमा नियमहरूको आवश्यक आवश्यकतालाई प्रकाश पारेका छन्। सर्वोच्च अदालतले कानुन निर्माण गर्न दिएको निर्देशन सही दिशातर्फको कदम हो । तैपनि, यी चुनौतिहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सम्बोधन गर्न सरकार, राइड-सेयरिङ कम्पनीहरू र कानून प्रवर्तन एजेन्सीहरूले मिलेर काम गर्नुपर्छ।
अनलाइन राइड-सेयरिङको सुविधाले नेपालमा धेरैको यात्रालाई परिवर्तन गरेको छ, प्रणालीले प्रयोगमा सहजता र सुरक्षा र नैतिक मापदण्डहरूको पालना बीच सन्तुलन कायम गर्नुपर्छ। नियमहरूले यात्रुहरूको हितको रक्षा मात्र गर्दैन तर चालकहरूलाई निष्पक्ष रूपमा व्यवहार गरेको सुनिश्चित गर्दछ।
निश्कर्षमा
काठमाडौंमा हालैका अफलाइन राइडरहरू र सुरक्षा चिन्ताहरू समावेश भएका घटनाहरूले नेपालको राइड सेयरिङ उद्योगलाई चर्चामा राखेको छ। नियमहरूको अनुपस्थितिले मामिलाहरूलाई जटिल बनाएको छ, जसले अधिकारीहरूलाई बदमाश सवारहरू पत्ता लगाउन र सुरक्षा मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न चुनौतीपूर्ण बनाउँछ। कानूनको लागि सर्वोच्च अदालतको धक्काको साथ, यो आशा छ कि उद्योगले एक सन्तुलन पाउन सक्छ जसले संलग्न सबै पक्षहरूको लागि सुविधा र सुरक्षा दुवै सुनिश्चित गर्दछ।
